Mowa, wymowa i dykcja

„Mowa otwiera drzwi, które wcześniej były przed dzieckiem zamknięte”

Współczesna rzeczywistość to najczęściej ciągła pogoń – za pracą, pieniędzmi, karierą. Rodzice mają coraz mniej czasu na rozmowy z własnymi dziećmi i tym sposobem pojawiają się kolejne pokolenia osób nie potrafiących komunikować się z drugim człowiekiem. Niewiele jest dziś rodzin, które razem spędzają czas na wspólnych wycieczkach, spacerach, grach czy najzwyklejszych rozmowach. Rozmowa najczęściej gości w domach gdy prowadzona jest w …. telewizji. Telewizja zastępuje rodziców, komputer zastępuje kolegów, a nasze dzieci mówią coraz gorzej. W trosce więc o ogólny rozwój dziecka musimy poświęcić wiele uwagi rozwojowi jego mowy i wymowy.

MAMO, TATO ! jeśli chcesz aby Twoje dziecko poprawnie mówiło sprawdź czy:

  1. Dobrze słyszy
  2. Prawidłowo oddycha podczas snu:
    • Śpi z zamkniętą buzią
  3. Potrafi dmuchać:
    • Nabiera powietrze nosem i wypuszcza ustami
    • Potrafi wydmuchać nos
  4. Prawidłowo przyjmuje pokarmy
  5. Ma sprawny aparat artykulacyjny: język, wargi, podniebienie:
    • Oblizuje wargi językiem
    • Podczas mówienia nie wkłada języka pomiędzy zęby
    • Przy otwartej buzi podnosi język i dotyka jego czubkiem podniebienia
    • Potrafi lizać lody i lizaki
    • Naśladuje stukot kopyt końskich
    • Parska jak konik
    • Wysuwa wargi do przodu i cmoka nimi
    • Głośno ziewa
    • Kaszle na zawołanie
    • Naśladuje chrapanie
    • Potrafi płukać gardło

Jak pomóc w doskonaleniu mowy?

  1. Wszystkie wyrazy wypowiadamy prawidłowo
  2. Mowiac do dziecka, nie naśladujemy jego mowy, nie spieszczamy
  3. Zawsze odpowiadamy na pytania dziecka, starając się utrzymać kontakt wzrokowy
  4. Znajdź czas na słuchanie dziecka, nie przerywaj mu
  5. Sprawdźmy by rytuałem stało się codzienne czytanie dziecku, objaśniajmy ilustracje w książeczkach
  6. Bawmy się w rożne słowne zabawy typu Głuchy telefon, zagadki itp
  7. W zabawach określajmy cechy osób, przedmiotów, zwierząt, zabawek
  8. Uczmy dzieci wyliczanek, rymowanek, krótkich wierszyków i piosenek

Mamo, tato pobaw się ze mną !!

Zapraszamy do wspólnej zabawy z głoskami: s , z ,c

W procesie rozwoju mowy dziecka głoski: s, z, c, dz pojawiają się około 3 roku życia. Zatem kontrolę nad ich prawidłowym rozwojem oraz ewentualną pracę korygującą można rozpocząć stosunkowo wcześnie, stosując odpowiednie do wieku metody i formy pracy.

– S –

„Zabawa z rurką”


Weź rurkę albo słomkę, połóż ją na języku, leciutko zagryź i dmuchaj: ssssssss……..do rurki.

„Wąż samotnik”


Sssunie sssobie wąż sssssamotnik,
Za nim jego ssstryj grzechotnik.
I ssstu sssynów ssstryja z sssssykiem:
„przessssstań już być sssssamotnikiem!”

„Smok”


Powtórz za mną wesoły wierszyk:
Szedł po drodze smok
do szkoły się uczyć.
I tak wciąż powtarzał:
sma-sma, smo-smo, smu-smu,
sme-sme, smy-smy, smą-smą, smę-smę.
Taki zielony smok, co uczyć się chciał.

– Z –

Głoskę z wymawiamy podobnie jak głoskę s , ale jej wymowa jest dźwięczna, tzn. wprawiamy w ruch struny głosowe; strumień powietrza jest słabszy.

„Komar w trawie”

Zmień się w małego komara, przykucnij w trawie i bzycz, jak prawdziwy komar: zzzzz…….

– C –


Podczas wymawiania głoski c, język dotyka na chwilę do podniebienia tuż za zębami i odskakuje, usta są lekko uśmiechnięte.

„Konik polny”

Po łące skacze konik polny, który między kolejnymi skokami „cyka”- cyk, cyk, cyk, cyk,…….

Ćwiczenia dykcyjne

  • Naśladuj warkot silnika motocyklowego na różnych wysokościach dźwięku. Najpierw używaj jedynie warg, potem języka, na koniec warg i języka. Warto parsknąć!
  • Kilkakrotnie jak najgłośniej przeciągle cmoknij
  • Kilka razy szeroko otwórz i zamknij usta, układając je w pozycji poszczególnych samogłosek – „a”, „o”, „u”, „e”, „i”, „y”, tym razem rób to głośno
  • Głośno i wyraźnie wypowiadaj połączenia:


„abba, obbo, ubbu, ebbe, ibbi, ybby”;
„assa, osso, ussu, esse, issi, yssy”.

  • W różnym tempie wypowiedz:

„da-ta-za-sa-dza-ca-na-ła”;
„di-ti-zi-si dzi”;
„zia-sia-dzia-cia-nia”;
„ga-ka-ha-cha”;
„gia-kia-hia-chia”.

  • W różnym tempie powiedz:

„brim, bram, bram, bram, brom”;
„trim, tram, tram, tram, trom”;
„krim, kram, kram, kram, krom”

Gimnastyka buzi i języka

  1. Parsknięcie (naśladowanie konia) – wykonuj je przy zamkniętych wargach i lekko zaciśniętych zębach. To najlepszy rozluźniający aparat mowy przerywnik, więc parsknij sobie po każdej serii ćwiczeń.
  2. Kilka razy szeroko otwórz i zamknij usta, układając je w pozycji poszczególnych samogłosek (najlepiej w kolejności „a”, „o”, „u”, „e”, „i”, „y”. Na razie rób to bezdźwięcznie. Pamiętaj o parsknięciu.
  3. Lekko otwórz usta, dolną szczęką zataczaj w poziomie jak najrówniejsze koła 10 razy w jedną i 10 w drugą stronę (powinieneś wyglądać jak krową przeżuwająca trawę).
  4. Podobne okręgi tym razem zataczaj w pionie.
  5. Wysuwaj szczękę na przemian daleko do przodu i do tyłu.
  6. Zaciśnij zęby, układaj usta na przemian w szeroki uśmiech i wąziutki dziubek.
  7. Zaciśnij zęby, ustami stulonymi w dziubek staraj się dotknąć na przemian ucha lewego i prawego.
  8. Zamknij usta. W przestrzeni między wewnętrzną stroną warg i zębami zataczaj językiem okręgi kilka razy w jedną stronę i kilka w drugą.
  9. Otwórz usta. Zataczaj okręgi jak najmocniej wysuniętym językiem, tym razem po zewnętrznej stronie warg – kilka razy w jedną i drugą stronę.
  10. Przy lekko rozchylonych ustach bardzo szybko przeprowadzaj koniuszek języka z jednego kącika ust w drugi. Ćwiczenie to można wykonywać również bardzo powoli (jest wtedy jeszcze trudniejsze).